Wandelen en fietsen in de Achterhoek
De Achterhoek is een prachtig wandel- en fietsgebied, een streek met bossen, landgoederen kastelen, kleine rivieren, pittoreske dorpjes of fraaie historische stadjes. Het kleinschalige en vriendelijke karakter maakt de streek een ideale plek om op verhaal te komen. Toeristen komen dan ook vooral naar de Achterhoek om te wandelen of te fietsen. Het coulissenlandschap biedt doorkijkjes naar authentieke boerderijen, de glooiende heuvels leveren mooie vergezichten op. Het landschap is afwisselend, de bewoners zijn gemoedelijk. En de bezoekers waarderen de rust en ruimte van de streek.
Bij Winterswijk.
Wandel- en fietsroutes
Tientallen wandel- en fietsroutes zijn uitgezet door de Stichting Achterhoek Toerisme. Want nergens is het decor zo veelzijdig als in de Achterhoek, luidt de wervende tekst van het promotiebureau. ,,Overal word je gastvrij onthaald. Je komt langs idyllische theetuinen en ambachtelijke ijsboerderijen. Boerderijwinkels verkopen de lekkerste streekproducten voor onderweg. Langs de kant van de weg zie je manden met fruit waar je tegen wat kleingeld zelf het fruit kunt pakken. En als je geluk hebt, ontdek je een gedekt tafeltje met een goedgevulde picknickmand waar je ook weer tegen een zelfgekozen bijdrage van mag genieten. Dit is geen sprookje, dit is de Achterhoek.’’ En laat dit nou nog kloppen ook!
Maar liefst 3.000 kilometer aan bewegwijzerde wandelroutes nodigen uit om de Achterhoek te verkennen. Dat kan via een wandelknooppuntensysteem met 150 startpunten. Vanuit een startpunt kun je een kant-en-klare route volgen. Onderweg kom je keuzepunten tegen, te herkennen aan een paal met een gekleurd bord met een letter en nummer erop. Op de keuzepunten kun je overstappen op een andere wandelroute. Om nog meer wandelmogelijkheden te creëren zijn er grijze routes aangelegd. Dit zijn verbindingen tussen twee wandelroutes. Het netwerk maakt het gemakkelijk om ook zelf een route samen te stellen. Naast de markering op de keuzepuntenpaaltjes is er een wandelkaart die in vier deelkaarten te koop is bij alle VVV’s en Toeristische Informatiepunten in de Achterhoek.
Klompenpaden
Klompenpaden zijn gemarkeerde wandelroutes over onverharde paden door het boerenland, over landgoederen en historische tracés in de provincies Utrecht en Gelderland. In totaal zijn er meer dan 100 klompenpaden. In de Achterhoek zijn dat de volgende routes:
Het Boereneschpad is een wandeling in het gebied tussen Geesteren, Gelselaar en Noordijk met landgoed Hilhorst in het hart van de route in de gemeente Berkelland. Hier wandel je over de eeuwenoude es, langs landgoederen en beken en door de prachtige natuur van het Noordijkerveld. Eén van de hoogtepunten is de doorwaadbare plaats in de Schipbeek. Hier kun je een moderne boomtuin bezoeken. Via een open wenteltrap die langs de stam van een circa 250 jaar oude eik omhoog gaat, kom je op een plateau waarop een boomtuin met varens en mossen is aangelegd. Er loopt een klein paadje naar een bankje waar je kunt uitrusten van de wandeling. Door de bladeren van de boom heb je een mooi uitzicht over het landschap en de Schipbeek. Een sprookjesachtige tuin voor twee. De hoofdroute van 12 km is op meerdere punten te verlengen tot ruim 20 km.
Het Boereneschpad is in 2017 door de ANWB geselecteerd als één van de tien pareltjes van het Klompenpadennetwerk. De folder met uitgebreide informatie over de route is o.a. te koop bij VVV- en TIP-kantoren en bij Erve Brooks, een horecabedrijf in een vijf eeuwen oude Saksische boerderij in Gelselaar. Ook zijn de wandelroutes te downloaden via de gratis app. In de app zijn informatie en filmpjes beschikbaar over verschillende punten van de route. Zo kom je meer te weten over de cultuurhistorie en het landschap. Het is wandelen met een verhaal.
Andere mooie klompenpaden in de Achterhoek zijn het Ganderpad (13 km) langs de Oude IJssel en over rivierduinen rondom het dorp Gaanderen; het Leestensche Broekpad (11 km) langs de IJssel en door het buitengebied van Zutphen; en het Achterwooldsepad (10 km) door het coulissenlandschap van de buurtschap Woold bij Winterswijk.
Nog meer wandelingen
Ook het Pieterpad loopt dwars door de streek. Van Vorden naar Montferland. Meer wandelingen en fietstochten vind je onder ‘de gemeenten’ van Natuurlijk Achterhoek. En dat is dan nog maar een greep uit het enorme aanbod. Uiteraard zijn er veel meer voorbeelden, teveel om allemaal op te noemen. Vooruit, ééntje dan: ‘Kuieren, kijken en kieken in de Achterhoek’ van gepassioneerd wandelaar en fotograaf Truus Wijnen. In dit boekje beschrijft zij vijftien kuierroutes in dit deel van Nederland en de grensstreek, met aandacht voor natuur, cultuur en fotogenieke plekken. De routes gaan over fraaie landgoederen, langs geheimzinnige zwarte en witte kolken, langs historische watermolens en oude vestingstadjes als Bredevoort. De wandelingen variëren in afstand van 3 tot 10 kilometer. De beschrijvingen zijn voorzien van routekaartjes en adressen van horecagelegenheden. De belangrijkste bezienswaardigheden onderweg worden ook beschreven. De wandelaar maakt op deze manier ook kennis met de traditionele en regionale activiteiten als klootschieten, touwtrekken en biljarten. De gids was genomineerd voor de Wandeltrofee 2016, een initiatief van de Fiets- en Wandelbeurs.
Nog een aanrader: de cultuurhistorische wandel- en fietsboekjes (Erfgoedroutes) van uitgeverij Matrijs. Van veel plaatsen is een uitgave te koop. Van Aalten en Winterswijk tot Montferland.
Aan de Berkel bij Almen.
In groepsverband
Wandelen en fietsen in georganiseerd verband is er jaarlijks met de Achterhoekse Wandel4daagse in mei. Duizenden deelnemers verzamelen zich in Doetinchem om routes van ca 12, 20, 30 en 40 kilometer door de mooiste delen van de Achterhoek te wandelen. Of de Achterhoekse Fiets4daagse in de maand augustus, die ook een stukje Twente meepakt. De tocht start in Laren en biedt routes van 30, 45 en 60 kilometer.
Elk jaar start op Hemelvaartsdag het Achterhoeks Fietsweekend. Dat betekent vier dagen lang dauwtrappen in de Achterhoek, van donderdag tot en met zondag. De routes zijn uitgezet over goed berijdbare wegen en paden door het coulissenlandschap. De afstanden zijn 40 en 60 kilometer per dag, waarbij je op de controleplaats (na 20 km) steeds kunt kiezen welke afstand je die dag wilt afleggen. De routes gaan iedere dag in een andere richting.
Beste Fietsregio
In 2012 werd de Achterhoek uitgeroepen tot ‘Beste Fietsregio van Nederland’ door het landelijke Fietsplatform. Vooral de toegankelijkheid, de kwaliteit van de routes en het onderhoud aan de bewegwijzering scoorden hoog in de kwaliteitsmonitor. De Achterhoek heeft in totaal 362 kilometer aan fietsmogelijkheden met 302 knooppunten. Het Fietsplatform is een onafhankelijke stichting. In het bestuur zitten onder andere de Fietsersbond, de ANWB en de provincies.
In de gemeente Lochem.
Achtkastelenroute
Landelijk bekend is de Achtkastelenroute rondom Vorden (34 km), misschien wel de oudste fietstocht van Nederland. Al in 1913 nam de burgemeester van Vorden toeristen mee om ze het natuurschoon en de prachtige kastelen van zijn dorp te laten zien. Tegenwoordig kunnen geïnteresseerden iedere woensdagmiddag van juni tot begin september de route met een VVV-gids fietsen. Het is een laagdrempelige route. Letterlijk, omdat er nauwelijks hoogteverschillen zijn. Maar ook figuurlijk, want de route is goed bewegwijzerd. Wie helemaal comfortabel wil fietsen, kan de Achtkastelenroute downloaden voor gps of smartphone.
Kasteel Hackfort bij Vorden.
Voorzieningen
Onderweg komt de wandelaar of fietser regelmatig geluidszuilen tegen die de informatie vertellen door er met de voet op te pompen. Zo krijg je al snel een goed beeld van het landschap of de bezienswaardigheid in de Achterhoek. Een ‘waterrad’ met achtergrondinformatie vind je langs de rivieren en beken, een initiatief van het Waterschap Rijn en IJssel. Door een draai aan het rad worden diverse thema’s gepresenteerd op de verschillende schoepen. Gratis oplaadpunten voor de accu’s van elektrische fietsen zijn te vinden bij tal van horecagelegenheden.