Oude IJsselstreek Bedrijven

Bedrijven in de gemeente Oude IJsselstreek

IJzerindustrie

Dankzij de oerhoudende grond aan weerszijden van de Oude IJssel ontstond vroeg in de 18e eeuw een ijzerindustrie rond de plaatsen Ulft, Terborg, Doetinchem en Keppel. Overal doken ijzergieterijen op, de voorlopers van de vele metaalbedrijven die zich inmiddels transformeren tot smart industry. Deze bedrijven zorgden voor veel werkgelegenheid. Bekende namen van Achterhoekse oorsprong zijn DRU, Pelgrim, Becking en Bongers, Lovink, Atag en Vulcanus. Het Oude IJsselgebied wordt dan ook wel de bakermat van de Nederlandse gietijzerindustrie genoemd. Alleen de gieterijen in Langerak en Doesburg zijn nu nog over.

De gemeente Oude IJsselstreek is lid van de Ring van Europese IJzersteden. Door het lidmaatschap wordt kennis en ervaring uitgewisseld met steden en gemeenten in Europa die ook een rijke historie in de ijzer en ijzerproductie hebben. Het Nederlands IJzermuseum bevindt zich op het DRU Industriepark. En bij CIVON Innovatiecentrum op het park is een kleine smederij ingericht voor demonstraties en scholing. Voor restauratieprojecten is nog altijd het aloude ijzerambacht nodig.

In het in 2017 verschenen boek ‘IJzeren verhalen in de Achterhoek’ belichten de schrijvers de geschiedenis van het ijzergieten en de betekenis van de bedrijfstak voor de streek en haar inwoners. In zijn inleiding vertelt Dik Nas hoe hij als oud-bestuurder van de FNV in contact kwam met ijzergieterijen. Hij ervoer de haat-liefde-verhouding van de ‘huttekeerls’ met betrekking tot de fabriek: ze hadden liefde voor hun vak, maar moesten vaak zwaar afzien om het werk goed uit te voeren. De fabriek beheerste het leven van de families in de streek. De mensen leefden op de bel van de fabriek.

Natuurlijk Achterhoek gemeente Oude IJsselstreek

Het DRU Industriepark, waar in 1754 de ijzergieterij zich vestigde.

Innovatieve  bedrijven

De maakindustrie neemt in de gemeente Oude IJsselstreek van oudsher, maar ook tegenwoordig een belangrijke positie in. Met een werkgelegenheidsaandeel van 19 procent biedt de maakindustrie zelfs meer dan twee keer zoveel werkgelegenheid dan het landelijk gemiddelde. Het voert te ver om alle bedrijven in de gemeente te noemen, want het zijn er heel wat. Hier volgt een kleine selectie per plaats, zonder al die andere mooie bedrijven tekort te willen doen. Wat ze gemeen hebben, is dat ze ambitieus zijn, internationaal opereren en blijven vernieuwen. Dat geldt overigens voor heel veel Achterhoekse ondernemingen!

Wanders Groep, Ulft

Familiebedrijf Wanders ontwikkelt en bouwt in eigen huis al sinds eind jaren zestig van de vorige eeuw de meest uiteenlopende houtkachels en gashaarden. ‘Wanders fires & stoves’ is bovenal een specialist op het gebied van procesoptimalisatie en innovatie in de industrie.

Eigenaar Henk Wanders is een echte Achterhoeker. Hij kocht decennia geleden een oude boerderij in het Gelderse grensplaatsje Netterden en kreeg vergunningen om op en rondom de boerderij te starten met metaalbewerking. Henk leverde in de eerste periode met name aan andere metaalbedrijven. Zijn producten waren gewild omdat met vooruitstrevende technologie gewerkt werd. Zo was Wanders de eerste in zijn regio die werkte met lasergestuurde machines. Dankzij overnames en vooruitstrevende ontwikkeling zat bij de fabriek de groei er flink in. Al gauw groeide Metaalfabriek Wanders uit tot een gevestigde naam binnen de kachelbranche. Er werd bijgebouwd en er ontstond een complete productiefaciliteit die vandaag de dag werk biedt aan tientallen medewerkers. Wanders nam in de loop der jaren de volgende bedrijven over: het huidige Wanders Mobiele Chalets in Ulft, Touwfabriek Helmes-Wellink in Doetinchem en Staalbouw Velp in Velp (bouwen van magazijnstellingen.

Henk Wanders, nog steeds zijdelings actief binnen de Wanders Groep (Zoon Huub Wanders voert de huidige directie aan), heeft steeds een aanzienlijk deel van zijn energie gestoken in maatschappelijke en bedrijfseconomische ontwikkeling van de regio Achterhoek. Zo stond hij aan de wieg van Bedrijfstakschool Anton Tijdink in Terborg. Hier worden leerlingen volgens een vernieuwende combinatie van werken en leren klaargestoomd voor een succesvolle loopbaan in de techniek. Een initiatief dat breed gedragen en financieel gesteund wordt door aangesloten bedrijven. Zij hebben er baat bij dat personeel met de juiste kwaliteiten kan instromen. Voor leerlingen wordt leren van een vak in de techniek optimaal aantrekkelijk gemaakt. Tevens stond Henk Wanders aan de basis van Innovatiecentrum ICER, thans CIVON Innovatiecentrum geheten. Hier werd hij in 2014 ook geridderd door Z.K.H. Willem Alexander.

Basil, Ulft

In de hele wereld kom je ze tegen, de fietsmanden van Basil. Dit bedrijf aan de rand van Ulft is in de jaren ’70 opgericht. De naam Basil is een samentrekking van Van Balveren (de oprichter) en Silvolde (de oorspronkelijke vestigingsplaats). In de beginperiode werden er rieten manden gemaakt. Tegenwoordig richt het  familiebedrijf zich op allerlei soorten modellen fietsmanden, die over de hele wereld worden verkocht. De focus ligt hierbij op Nederland, België en Duitsland. Naast de traditionele fietsmanden brengt Basil ook een groot aantal trendy fietstassen, fietskratten en zelfs fietsmanden voor honden op de markt, evenals tal van accessoires en bevestigingssystemen.

In 2006 ontving Basil de FietsRAI Innovatie Award voor het BasSolid-system, waarmee fietsmanden op elk type drager kunnen worden bevestigd. In 2010 werd Basil  door de ambassadeurs van de Dutch Design Week geselecteerd voor Het Trend Book. Dankzij het multifunctionele en moderne design  is Basil een van de 150 bedrijven en mensen die in dit prestigieuze boek werden opgenomen. In 2020 was Basil genomineerd voor de KVK Innovatie Top 100: een jaarlijkse wedstrijd voor innovatieve bedrijven uit het midden- en kleinbedrijf. Basil is genomineerd met haar product MIK. Een bagagedragerplaat die de bagagedrager van een fiets geschikt maakt om daar binnen één seconden allerlei accessoires aan te bevestigen, zoals een fietsmand of fietskrat. Het familiebedrijf met Marthijn van Balveren aan het roer vierde in 2016 het 40-jarig bestaan.

Nog meer…

Andere belangrijke Ulftse bedrijven zijn Ulamo Coating (specialist in poedercoating), Hencon Forestry (fabrikant van speciale voertuigen voor de aluminiumindustrie) en Exerion (producent van framestructuren op basis van hight tech sheet metal en met behulp van lasrobottechnologie).

Kaak Group, Terborg

De Kaak Group bestaat tegenwoordig uit zeven bedrijven. Het is een miljoenenbedrijf  dat apparatuur en productielijnen maakt voor de inrichting van complete bakkerijen. De Terborgse multinational werd begin 20ste eeuw opgericht door Bernard Kaak als een bedrijf dat bakvormen en bakplaten van plaatijzer produceert. In de jaren ‘60 begint Kaak transportbandsystemen te leveren. Kort daarna worden de eerste geautomatiseerde bakkerijlijnen geproduceerd. In 1990 volgt de onderverdeling in twee divisies: Kaak Food Production Systems (machinebouw en automatisering) en Kaak Bakery Supplies (bakgereedschappen). Met productievestigingen in Nederland, Duitsland, Italië en Frankrijk heeft de Kaak Groep wereldwijd inmiddels meer dan 800 medewerkers, waarvan ruim 400 werkzaam in Terborg.

Kaak verbindt het traditionele ambacht van broodbakken met geavanceerde industriële bakkerijtechnologie. Voor bakkerijbedrijven uit de hele wereld maakt Kaak de apparatuur die ze nodig hebben voor de productie van allerlei soorten brood. Zoals apparatuur voor het mengen, voorrijzen en narijzen van deeg; het opmaken of decoreren; bakken, koelen, vriezen; transporteren of voor de krattenhandling, nodig voor het vervoer van de kratten vol met broden. De slogan is dan ook: van silo tot krat.

Die 3D-metaalprinter, in het najaar van 2016 in de fabriekshal geïnstalleerd, wordt ingezet tijdens het productieproces. Het is op dat moment de eerste van Nederland en de tweede van Europa. De printer werkt met metaalpoeder. Twee laserstralen zorgen ervoor dat poeder wordt omgesmolten tot ‘echt’ metaal. Het voordeel is dat ze hierdoor zó precies kunnen werken, dat er minder materiaal nodig is en ze geen afval produceren zoals bij het standaard productieproces. Een bijkomend voordeel is dat het metaal uit de 3D-metaalprinter ook nog eens 30 procent sterker is. De 3D-metaalprinter blijft overigens niet het exclusieve recht voor Kaak. Het bedrijf stelt de metaalprinter beschikbaar voor andere regionale bedrijven om hun onderdelen te maken. Dit stimuleert innovatie en bespaart kosten. Samenwerken, dat is écht Achterhoeks. Ook zeggen de mensen die bij Kaak werken dat het een fijne werkgever is, een sociaal bedrijf!

Kaak ziet ook het belang om jong talent voor de regio te behouden en is daarom een van de voortrekkers van het project SmartHub Achterhoek, waarin ruim zestig ondernemers, overheden en maatschappelijke organisaties hun krachten hebben gebundeld. In heel Nederland promoten ze de stages, afstudeeropdrachten en startersfuncties voor jong hoger opgeleid talent.

Kramp, Varsseveld

Kramp is in 1951 opgericht door Johan Kramp. De 34-jarige ondernemer uit Varsseveld kocht een partij onderdelen voor maaimachines en ging daarmee letterlijk de boer op. Gezien het succes besloot hij al snel zijn assortiment uit te breiden. In de 21ste eeuw is Kramp Europees marktleider als leverancier van onderdelen en accessoires aan bedrijven in de landbouw, bosbouw, tuin- en parkbranche en het grondverzet. Het assortiment bevat meer dan 500.000 verschillende producten, van een schroefje tot aan een tractor-as. De afdeling logistiek vormt het kloppende hart van Kramp. En dat moet ook wel als je 95 procent via internet afzet en dus eigenlijk een e-businessbedrijf bent.

Het Varsseveldse bedrijf: ,,Onze kracht schuilt in betrouwbaarheid. Alleen al in Europa hebben we tien distributiecentra. Voor half zeven ’s avonds besteld, dezelfde nacht geleverd. Waar ook in Europa. Wat je belooft moet je waarmaken. Echt Achterhoeks dus. Alleen al in Europa verwerken we ruim 150.000 orders per dag.”

Het familiebedrijf heeft verkoopkantoren in 24 landen en er werken wereldwijd 3.000 mensen. Ondanks de bedrijfsgrootte is de familiecultuur nog altijd springlevend is. Medewerkers beschrijven de cultuur als warm, vriendelijk en informeel. Door persoonlijke aandacht te hebben voor de groei van de medewerkers is Kramp in staat om het familiaire en Achterhoekse karakter te behouden én tegelijktijd uit te groeien tot een internationale speler.

Waterkracht, Varsseveld

Kramp importeerde in het verleden Frank-stoomcleaners voor de Nederlandse markt. Dit bedrijfsonderdeel is in 1972 omgezet naar een zelfstandige onderneming met de naam Waterkracht. Als specialist op het gebied van reinigingstechniek biedt Waterkracht nu een compleet assortiment reinigingsproducten voor verschillende branches: pompen, beregeningsproducten, tankwaskoppen, floorcare producten, rioolinspectieproducten en accessoires en onderdelen.  Waterkracht is uitgegroeid tot hét toonaangevende bedrijf in Nederland op het gebied van hogedrukreiniging en reinigingsoplossingen op maat. Net als Kramp beschikt ook Waterkracht over een uiterst modern logistiek- en fabricagesysteem. Onderdelen vandaag voor 17:00 uur besteld, betekent dan ook morgen in huis. Verder werkt het bedrijf met dealers en heeft een uitgebreid dealernetwerk waar de consument de producten kan afnemen.

247TailorSteel, Varsseveld

Varsseveld kent verschillende high-tech metaalbedrijven, zoals 247TailorSteel, Lentink Metaalwaren en VSMI, dat staat voor Varsseveldse Metaal Industrie, voorheen bekend als Nijman-Arentsen. In hun tak van sport zijn ze een begrip in binnen- en buitenland.

247TailorSteel verwerkt staal en snijdt het in vormen, maar doet dat heel schoon. En dat is bijzonder! Het bedrijf is een voorloper op het gebied van smart industry: het toepassen van nieuwe productietechnologieën en ict in bedrijfsprocessen. Het biedt gemak en eenvoud door de toepassing van kunstmatige intelligentie in het bestelsysteem SOPHIA (Sophisticated Intelligent Analyser). De uitkomst is maatwerk in lasergesneden en/of gekant staal, rvs of aluminium. Dat kan in grote series, maar zelfs al vanaf één stuk. Dag en nacht op maat gemaakt, zeven dagen in de week. Vandaar de naam 24/7Tailor Steel.

Het metaalbedrijf, in 2007 opgericht door Winterswijker Carel van Sorgen, is inmiddels uitgegroeid tot de grootste op het gebied van lasersnijden in Nederland. Van Sorgen was een pionier door alle mogelijkheden van internet aan zijn productiefaciliteiten te knopen. Zo kon hij moderne productiecapaciteit voor lasergesneden plaatuitslagen aanbieden aan maakbedrijven, zonder dat die daar zelf in hoefden te investeren. Eén muisklik is voldoende om het gehele productieproces in de fabrieken aan te sturen, zonder dat er ook maar één medewerker aan te pas komt. SOPHIA, de slimme software ontwikkeld door 247TailorSteel, is de spin in het web. Klanten kunnen hiermee hun producttekeningen uploaden en razendsnel – binnen enkele minuten – een offerte ontvangen, dag en nacht online bestellen en binnen 48 uur geleverd krijgen.

In 2019 behaalde 247TailorSteel de 14e plek in de Maakindustrie Top 100; op deze lijst staan de 100 meest succesvolle maakbedrijven in Nederland. Een nevenvestiging van het Varsseveldse bedrijf staat in het Duitse Oyten, nabij Bremen. Verdere groei in Europa staat op stapel, of is inmiddels al gerealiseerd.

Van Raam, Varsseveld

Van Raam is fabrikant van aangepaste fietsen, en inmiddels wereldmarktleider op dit gebied. De specialisaties zijn driewielfietsen, scootmobielfietsen, tandems, duofietsen, rolstoelfietsen, rolstoeltransportfietsen en lage instapfietsen ofwel comfortfietsen. Ze zijn bijna allemaal leverbaar met de unieke Van Raam-trapondersteuning. Met ongeveer 170 medewerkers maakt Van Raam kwaliteitsfietsen voor volwassenen en kinderen met een beperking en voor mensen die meer zekerheid en stabiliteit zoeken bij het fietsen. Met goed opgeleid personeel, door continu innoveren, een moderne productielijn en marktonderzoek maken zij fietsen die aansluiten bij de behoefte van de eindgebruiker. Zo leidt onder andere de samenwerking met de TU Delft en de participatie in de Innovatiehub Innovar tot een modern design en technisch hoogstaande fietsen. Er wordt een duurzaam en circulair beleid gehanteerd.

Van Raam is in 2012 uitgeroepen tot het 14e meest innovatieve bedrijf van de MKB Innovatie Top 100 vanwege de GoCab, de fietstaxi met elektrische ondersteuning voor kinderen. In 2015 kreeg het de Smart People Award van de Koninklijke Metaalunie uitgereikt. In 2019 mocht Van Raam o.a. de Eurobike Gold Award in ontvangst nemen voor de nieuwste fiets, de riksjafiets Chat en heeft het bedrijf de Guus Hiddink Bedrijven Award gekregen. In 2020 was de Varsseveldse onderneming genomineerd voor de prestigieuze Koning Willem I Prijs 2020 in de categorie MKB-ondernemingen. Deze prijs wordt gezien als de belangrijkste prijs voor  MKB-ondernemingen in Nederland.

De naam Van Raam heeft een rijke geschiedenis. Al in 1900 startte het bedrijf in Amsterdam als smederij. Op 6 juli 1933 werden de eerste fietsen gemaakt. Omdat veel klanten van Van Raam in het Ruhrgebied zaten en er in de Achterhoek veel metaalverwerkende bedrijven zaten, is het bedrijf verhuisd naar Aalten. In 1984 werd Van Raam voortgezet door Piet Boezel. Onder zijn leiding heeft Van Raam zich gespecialiseerd in ontwerp en productie van aangepaste rijwielen en frames. Sinds 2004 zitten ze in Varsseveld, waar de fietsen in een moderne productlijn worden gemaakt.

Door de groei van de afgelopen jaren verhuisde Van Raam in 2019 van het pand aan de Aaltenseweg naar een nieuw bedrijfsgebouw op Hofskamp Oost. Deze fabriek is zeer duurzaam opgezet en zoveel mogelijk in energie zelfvoorzienend. Denk aan warmtepompen, zonnepanelen en isolatiemaatregelen. Ook beschikt de nieuwe fietsfabriek over een grote showroom, waar alle aangepaste fietsen staan opgesteld. Het is mogelijk om op afspraak een gratis proefrit op de testbaan te maken, waarbij de bezoeker deskundig advies van een technisch adviseur krijgt.

Veel medewerkers komen uit de directe omgeving en werken er al jarenlang. De voormalig oudste medewerker van Nederland, Henk Kluver, heeft meer dan 70 jaar binnen de onderneming gewerkt. Hij begon al in Amsterdam. In 2018 ging hij op 95-jarige leeftijd met pensioen. Toen een bekende van Piet Boezel een hersenbloeding kreeg en vroeg of ze bij Van Raam een driewieler voor hem konden maken is door hem de basis voor het huidige succes gelegd. Kluver ontwierp een hele goede driewieler en een nieuwe markt en toekomst voor Van Raam was ontstaan. Inmiddels wordt het familiebedrijf geleid door de dochter, zoon en schoonzoon van Piet Boezel: Marjolein Boezel, Jan-Willem Boezel en Ronald Ruesink.

Houtindustrie, Varsseveld

Varsseveld had al vroeg een reputatie in de houtindustrie. Zo waren er talrijke zagerijen, zichtsnadenmakerijen en klompenmakers. Rond 1900 werd de Eerste Varsseveldse Klompenfabriek opgericht door Derk Jan Jolink aan de Schoolstraat, die werk bood aan wel 30 arbeiders. Ook de klompenfabriek van Jansen aan de Aaltenseweg was later een begrip in de klompenindustrie. Befaamd waren de Varsseveldse ‘snaoden’. Dit waren de stelen van de zicht, een korte zeis, waar het koren mee werd gemaaid. ‘Snaodenmakers’ als Nijhof, Van Braak en Haank hadden een goede naam tot in de verre omtrek.

Na de Eerste Wereldoorlog startten de gebroeders Rutgers in 1918 met een houtzagerij aan de tegenwoordige Dames Jolinkweg. Hiermee werd de hoeksteen gelegd voor wat later de Varsseveldse houtindustrie zou worden. Bedrijven als Ruva, Lundia, Deco, Svedex, Van Dam en Kreeftenberg kregen een bekende naam en boden werkgelegenheid aan vele werknemers.

Svedex bestaat sinds 1954 en maakt nog steeds afgelakte binnendeuren, schuifdeuren en kozijnen. Svedex werkt zo duurzaam mogelijk. Een groot deel van het deurenassortiment is voorzien van het FSC-keurmerk. Het aflakken met Superlak is milieuvriendelijk. Door de snelle uitharding van de laklaag verbruikt deze manier van lakken minder energie en vindt er geen uitstoot van CO² plaats.

Het landelijk bekende Lundia is groot geworden in Varsseveld. In 1949 wordt gestart met de productie van het flexibele kastensysteem. Lundia zal later uitgroeien tot een van de grootste producenten van houten meubelen van Nederland. In de jaren 80 en 90 was er bijna geen huis te vinden zonder Lundia-kast. Toen de fabricage naar het buitenland verdween, vertrok Lundia uit het dorp. Maar nog altijd is het merk in Nederland verkrijgbaar.